Blik op Eindhoven

Vier allianties van Eindhovenaren, kennisinstellingen, gemeente en maatschappelijke organisaties werken op dit moment aan concrete plannen die de kwaliteit van leven in de stad verbeteren. De onderwerpen van deze plannen komen niet uit de lucht vallen, maar zijn aangedragen door een brede afspiegeling van de Eindhovense bevolking. De grondslag hiervoor is het project Blik op Eindhoven, waarin de gemeente de social designers van Kade Clubhuis opdracht gaf om zoveel mogelijk verschillende blikken op Eindhoven te verzamelen.

Met ludieke, humorvolle installaties creëerde Kade Clubhuis toegankelijke podia voor iedereen. De installaties brachten gesprekken op gang over onder andere groen, samenhorigheid, cultuur en identiteit, en de designers bundelden alle uitkomsten tot één geheel. Vier thema’s die het vaakst voorkwamen, zijn door groepen betrokken inwoners verder uitgediept. Met als afsluitende klapper van het project: een ideeënmuur en speeddates tussen burgers en andere partijen om concreet met de benoemde onderwerpen aan de slag te gaan. Op naar een hogere kwaliteit van leven voor iedere inwoner van Eindhoven!

Over Kade Clubhuis

Kade Clubhuis is een creatieve broedplaats aan de Kanaaldijk in Eindhoven waar social designers werken: in totaal acht verschillende studio’s. In principe runnen ze ieder hun eigen praktijk, maar als het even kan, werken ze ook samen. Voor het project Blik op Eindhoven was dat het geval. Onder meer Studio Sociaal Centraal, Studio Marleen van Bergeijk en de Reuringdienst bundelden hierin hun krachten. Ieders eigen expertise en skills konden ze goed gebruiken tijdens het project. Het ene bureau blinkt uit in onderzoek doen, terwijl de ander sterk is in het activeren van mensen. Een perfecte combinatie voor dit project. Ook de mogelijkheid om snel op te schalen was, gezien de korte doorlooptijd, erg handig.

Meer informatie lees je op kadeclubhuis.nl.

Over de opdracht

De stad Eindhoven groeit. Niet iedereen profiteert evenveel mee van die groei. Ook een crisis, zoals de coronapandemie, vergroot bestaande verschillen tussen inwoners. Daar wil gemeente Eindhoven iets aan doen door een beweging rond brede welvaart in gang te zetten. Op die manier hoopt de gemeente dat meer mensen en organisaties zich geroepen voelen om met dit thema aan de slag gaan. Het verbeteren van de kwaliteit van leven van de inwoners in de stad bereik je alleen door inwoners, maatschappelijke partijen, kennisinstellingen en gemeente te laten samenwerken.

De hoofdlijnen voor Blik op Eindhoven formuleerde gemeente Eindhoven zelf: eerst met een schepnet bij een zo breed mogelijke groep Eindhovenaren informatie ophalen over het ‘wat, waarom en hoe’ van de kwaliteit van het leven in hun stad. Oftewel: een burgertop. Daarna wilde de gemeente de meest voorkomende thema’s verder uitdiepen met kleinere groepen bewoners. En tot slot: een burgerraad waarin inwoners, maatschappelijke partijen, kennisinstellingen en gemeente samen concrete actiepunten en plannen bepalen.

Hoe pak je zo’n ambitieus plan precies aan? Gemeente Eindhoven schakelde adviesbureau E:M+MA in als projectleider en sparringpartner. Om tot een goede aanpak te komen, specifiek voor het activeren van en een gesprek op gang brengen tussen bewoners, schakelde gemeente Eindhoven What if Lab in. Dat is een programma van Dutch Design Foundation dat opdrachtgevers en ontwerpers koppelt. Onder begeleiding werken ze samen aan vernieuwende concepten voor uitdagende ontwerpvraagstukken. Kade Clubhuis kwam tijdens het What If Lab met een voorstel. Met name hun kwaliteiten om mensen te activeren en hun kennis van het sociale weefsel in Eindhoven, gaven de doorslag. Kade Clubhuis werd gevraagd om de uitwerking én uitvoering op zich te nemen.

Over het proces

Het idee

Om met een goede afspiegeling van Eindhovenaren te praten, moet je op verschillende locaties met Eindhovenaren in gesprek. Op basis van kaarten en data van Eindhoven over samenstelling in de verschillende wijken, selecteerde de projectgroep van Blik op Eindhoven, bestaande uit een afvaardiging van gemeente Eindhoven en adviesbureau E:M+MA, plekken en tijden waarop de ontwerpers het beste met Eindhovenaren in gesprek konden gaan. En dat was breed: van de Praxis tot en met de milieustraat, en van de Woenselse markt tot Toeloop Tongelre. ‘s Ochtends, ‘s middags en ‘s avonds. Verder gaven de ontwerpers de installaties op zo'n manier vorm dat ze verschillende doelgroepen prikkelden. Wat voor de ene inwoner aantrekkelijk is, werkt voor een ander misschien juist niet. Ook kregen de ontwerpers een lijst met thema’s en gespreksonderwerpen mee, gebaseerd op de monitor brede welvaart van het CBS. Denk aan: directe leefomgeving, duurzaamheid, cultuur en sport, veiligheid, armoede, mobiliteit/verkeer en saamhorigheid.

Op basis van een steekproef uit de gemeentelijke basisadministratie kregen tienduizend Eindhovenaren een uitnodiging om op 28, 29 of 30 april 2021 hun stem te laten horen op één van de gekozen locaties. De brief gaf extra reuring aan het project. Ook mensen die langs de installaties liepen, werden uitgenodigd om hun mening te geven.

Het plan

Voor Kade Clubhuis was dit de eerste opdracht waar ze als collectief aan werkten. In totaal deden elf ontwerpers mee aan Blik op Eindhoven. Dat werkte volgens het collectief waanzinnig: ze kwamen supersnel tot creatieve ideeën voor de vijf installaties die ze al gauw omdoopten tot Blikopeners. Een ludieke naam, die meteen duidelijk maakt waar iedere installatie om draait: ga met elkaar in gesprek en verbreed elkaars horizon. De installaties kregen luchtige namen, allemaal rond het thema ‘blik’. Bijvoorbeeld Inblikken (‘We blikken gedachten in over Eindhoven, welke kunnen we voor u conserveren?’), Blikken zonder blozen (‘Uw blik op Eindhoven is belangrijk, welke blik van u op Eindhoven mag zonder blikken of blozen uitgestald worden?’) en Blikwerpen (‘We werpen een blik op Eindhoven en zijn benieuwd naar de uwe’). Om iedereen te bereiken, was er zowel een Nederlandstalige als een Engelstalige variant. Met de vormgeving van de installaties zorgde de ontwerpers ervoor dat je ook zonder te lezen kon begrijpen wat de bedoeling was. Belangrijk, met het oog op een anderstalige of mindertalige doelgroep.

De uitvoering

Deelnemers vulden bij de Blikopeners een formulier in of vertelden hun visie tegen de ontwerpers op locatie. Die visie stopten ze vervolgens in een blik. Alle blikken samen vormden de Blik op Eindhoven.

Het verzamelen van verschillende blikken op Eindhoven was een succes. Drie dagen lang bemanden de ontwerpers installaties op verschillende locaties en tijdstippen in de stad. Ze nodigden passanten actief uit om hun blik op Eindhoven te delen. De installaties golden daarbij als ‘gespreksstarter’. Humor en laagdrempeligheid stond centraal. Door gerichte vragen te stellen, openden de ontwerpers de dialoog: hoe zie jij de toekomst van Eindhoven? Hoe is het om in Eindhoven te wonen en/of werken? Waarover ben je tevreden, en wat mis je nog? In totaal vulden 431 Eindhovenaren hun blik op Eindhoven in.

De ontwerpers van Kade Clubhuis bundelden alle reacties op basis van de thema’s uit de monitor brede welvaart van het CBS. Aan de hand van die uitkomsten formuleerden ze samen met de projectgroep vier overkoepelende thema’s: ‘De stad van thuis in eigen buurt’, ‘De stad van samen’, ‘De stad van kansen’ en ‘De stad van groen en gezond’. In een zestal bijeenkomsten diepten groepen betrokken burgers deze thema’s verder uit. Wat betekenen de uitkomsten van het onderzoek? Herkennen zij zich hierin? En welke veranderingen zijn mogelijk binnen dit thema? Ook hier speelde Kade Clubhuis een rol. Zo ontwikkelden de ontwerpers onder andere een ‘Brede Blikken bingo’, met een bingokaart met daarop verschillende perspectieven. Ook weer bedoeld om het gesprek op gang te brengen.

Het project Blik op Eindhoven eindigde met een ideeënmuur en een serie speeddates tijdens Dutch Design Week 2021. Hier stonden de concretere ideeën die uit de bespreking met betrokken burgers voortkwamen, centraal. Eindhovenaren, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en gemeente dachten samen na over acties die zij kansrijk vonden. En waar zij een rol in zagen voor zichzelf. Denk bijvoorbeeld aan sociale cohesie in wijk en buurt en mentoren om kansarme Eindhovenaren te helpen bij hun studie, baan of andere vragen. Op basis daarvan zijn vier allianties gevormd. De komende jaren gaan deze allianties met de plannen aan de slag.